Wij, Nederlanders, weten nog niet zo lang wat het is om te referenderen. In Italië is er wat meer ervaring met de impect van een referendum (in 1946 werd Italië door een referendum een republiek en werden de Savoie’s het land uit verbannen). Zondag en maandag a.s. is er hier een groot referendum waarover nogal veel te doen is hier. De thematiek ligt dan ook erg gevoelig. Het heeft me een tijd gekost om te achterhalen waarover men nou precies stemt, maar voor zover ik het begrijp gaat het om het al dan niet afschaffen van vier leden van een wet (nr. 40). Technisch gezien zijn het dus vier referenda. Centraal thema is de zgn. procreazione medicalmente assistita, d.w.z. voortplanting waarbij medische assistentie te pas komt. Het gaat om opheffing van de volgende punten:
- Beperkingen aan klinisch en expirimenteel onderzoek op embrio’s;
- Beperkingen op de toegang tot de betreffende faciliteiten;
- Verbod op heterologe bevruchting, d.w.z. op het inbrengen van andermans embryo’s
- Beperkingen van de rechten van betrokkenen
In het algemeen komt het er op neer dat aan Italianen de keus wordt voorgelegd een zeer restrictieve wet af te schaffen en dus een aantal belangrijke restricties op te heffen, bijv. op abortus, gen-tech onderzoek, kunstmatige inseminatie, draagmoederschap (‘utero in vendita’) etc. etc.
Eerlijk gezegd weet ik niet precies wat de strekking van de wet is, het italiaans is nogal taai en ik heb geen zin om er een middag op te zitten. Dat hoeft ook niet. Gelukkig is Italië namelijk net Nederland. het land is compleet in rep en roer. De katholieke kerk, onder aanvoering van de kardinalen maar gesteund door Ratzinger, gaat voor astensione – niet stemmen, onder het motto “over het leven stem je niet!”. De Alleanza Nazionale van Fini (rechts) volgt dit devies. Over het algemeen gaan de linkse partijen voor vier keer “Ja” (Afschaffen dus). Echter, net als in Nederland, lopen ook hier de grenzen niet precies parallel aan de partijen. Zo heeft Fini (AN) aangekondigd te gaan stemmen en wel drie keer “JA” en een keer “NEE” (voor heterologe bevruchting). De reactie van het partijkader was: inbinden of opstappen. Er is nog niets gebeurd. Aan de andere kant vond Rutelli (Margherita, de groenen) het nodig om, drie weken na zijn openlijke breuk met Prodi (DS, socialisten, 4x ja) voor de verkiezingen van volgend jaar (de margriet doet niet mee aan de olijf, de overspannende coalitie o.l.v. Prodi) luidruchtig te verkondigen dat hij gaat astensioneren.
Het opvallende, en ook wel rustige, aan het debat is dus dat het vooral gaat om wie wat gaat stemmen en, vooral, het totaal ontbreken van opiniepeilingen. Ik weet niet of het hier verboden is, maar ik mis ze niet… Ik heb dus ook geen flauw idee wat het gaat worden, maar dat merken we snel genoeg.
Miko Flohr, 09/06/2005