Ruim twee maanden na de presentatie van het samenvattende rapport van het NIOD-onderzoek naar de dekolonisatieoorlog in Indonesië organiseerde de Tweede Kamer op 30 mei 2022 een rondetafelgesprek waarin aan organisaties van belangengroepen gevraagd werd te reageren op het rapport en daarover met Kamerleden in gesprek te gaan. De vertegenwoordigers van Indische en Molukse organisaties waren die dag eensgezind in hun boodschap: deze postkoloniale migrantengroepen, wier families zonder uitzondering hard geraakt waren door het dekolonisatieproces, voelden zich in het rapport nogal over het hoofd gezien. Namens de stichting Pelita, die opkomt voor de belangen van Nederlanders met een (familie)verleden in Indië, verwoordde Rocky Tuhuteru het als volgt: ‘er is een groot gevoel van miskenning, niet alleen in de Molukse gemeenschap maar zeker ook, als ik dat zo namens hen mag zeggen, in de Nederlands-Indische gemeenschap en in de totokgemeenschap’. 

Wat gebeurde hier? Waarom waren vertegenwoordigers van een aantal groepen die in het dekolonisatieproces een centrale rol hadden gespeeld collectief zo ontevreden over dit enorme onderzoek, waar kosten noch moeite gespaard waren om de dekolonisatieoorlog van zoveel mogelijk zijden te belichten? In dit artikel wil ik proberen deze tegengeluiden inzichtelijk te maken, en betoog ik dat meer gedaan had kunnen worden om te anticiperen op de noden van deze groepen postkoloniale ontheemden, die door deze periode in sterke mate persoonlijk gevormd zijn. In dat kader is het allereerst belangrijk goed te begrijpen hoe de dekolonisatieoorlog en de jaren hierna eruitzagen vanuit het perspectief van de mensen die in Nederlands-Indië waren geboren, getogen en geworteld, maar uiteindelijk geen deel zouden worden van Indonesië. De jaren die volgden op de Indonesische onafhankelijkheidsverklaring van 17 augustus 1945 waren voor al deze mensen onoverzichtelijk, chaotisch, en soms erg angstig, en voor velen stond de uiteindelijke uitkomst – een definitief vertrek uit de Indonesische archipel – volstrekt niet op voorhand vast. Dit maakt dat deze jaren voor de nakomelingen van deze mensen van existentiële betekenis zijn: antwoorden op vragen over waarom zij bestaan, waarom zij Nederlander zijn, en hoe zij zichzelf verhouden tot het Nederlandse koloniale verleden, hangen deels af van hun interpretatie van de gebeurtenissen in deze periode. Lees verder.

Bibliographical details

Type

Article in journal, 2023. Written at the request of the editors. Part of ‘discussiedossier ‘dekolonisatie’.

Reference

Flohr, M. (2023). ‘”En wij dan?” Het dekolonisatieonderzoek en de postkoloniale ontheemden’. Tijdschrift voor Geschiedenis 136.3: 263–270.

Open Access

The article was published in open access (DOI: 10.5117/TvG2023.3.007.FLOH).

Miko Flohr, 18/12/2023